Prijetnja usmjerena prema građanima dovela bi do urušavanja sistema zaštite i spašavanja kao i gubitka povjerenja između vatrogasaca-spasilaca sa jedne i građana sa druge strane
Povodom obraćanja komandira Službe zaštite Glavnog grada g. Gorana Jankovića, objavljenog u dnevnim novinama Dan i na portalu CDM dana 16.09.2020.g. u kojem se najavljuje formiranje NVO „Vatrogasni savez Crne Gore“, koji bi kao osnovnu djelatnost imao uvođenje strožijih kazni za izazivanje požara na otvorenom prostoru kao i promjenu druge zakonske regulative koja bi za svrhu imala povećanje represivnog djelovanja prema stanovništvu – ovim putem obavještavamo sve kolege vatrogasce-spasioce u Crnoj Gori, starješine u Službama zaštite i ostale zaposlene u njima, kao i sveukupnu crnogorsku javnost o sledećem:
Smatramo da bi najavljeno djelovanje organizacije koja se pojavljuje pod imenom „Vatrogasni savez Crne Gore“, dovelo najprije do urušavanja povjerenja između vatrogasaca-spasilaca sa jedne i građana sa druge strane, što istovremeno predstavlja urušavanje osnova sistema zaštite i spašavanja. Očigledna prijetnja usmjerena prema građanima, može za rezultat imati jedino narušavanje partnerskog odnosa koji je do sada postojao između ovih subjekata. Takođe, duboko smo uvjereni da nametanje strožijih kaznenih mjera može dovesti do kontra efekta od strane građana što su upravo pokazali primjeri u Podgorici. Naime, nakon upoznavanja javnosti sa činjenicom da je podgorička Služba zaštite nabavila dron koji će prvenstveno služiti za otkrivanje slučajeva podmetanja požara i procesuiranje počinioca, došlo je do povećanog broja namjernih zapaljenja. Umjesto da uvidi pogrešan pristup u svome radu, rukovodni kadar podgoričke Službe zaštite je na većini lokacija požara zatražio intervenciju komunalne policije koja je imala zadatak da pronalazi osobe koje izazivaju požare. Kao posledica ovakvog pristupa pripadnika Službe zaštite, dolazilo je do izostanka saradnje mještana sa vatrogascima pa čak i pojedinačnih opstrukcija prilikom gašenja na pojedinim lokacijama. Uporno naglašavajući značaj drona u sistemu zaštite i spašavanja napravljen je previd po pitanju njegove ograničenosti, čime je marginalizovana ili potpuno isključena saradnja sa građanima. Takođe, u ovim slučajevima je neopravdano zanemarena ograničenost kapaciteta Službe zaštite koji su bez logistike mještana, u velikom broju slučajeva nedovoljni.
Podsjećamo one u podgoričkoj Službi zaštite koji su krenuli u ostvarenje ove i ovakve ideje, da je jedno od osnovnih obilježja Službe zaštite i spašavanja njen rad po načelima zaštite, prevencije, stalnosti, javnosti, odgovornosti, kao i drugim načelima u okviru kojih su definisane metode, dužnosti i obaveze iz djelokruga obavljanja poslova koji su u njenoj nadležnosti. Dakle, prioritetno prevencija i sve mjere koje ona podrazumijeva (edukacija, obilasci, razgovori, logistika i dr.), a ne i ni u kom slučaju represija čije mjere nijesu u nadležnosti Službe zaštite koja je prije svega servis građana i koja ne može preuzimati i sprovoditi nadležnosti policajaca ili sudskih izvršitelja.
Služba zaštite i spašavanja kao svoj prioritetni cilj ima zadovoljenje potreba svih građana u opštini, na cijeloj teritoriji njenog djelovanja. Zaštitu svakog građanina i njegovih materijalnih dobara, Služba zaštite obavlja po principu ekonomičnosti, efikasnosti i efektivnosti u aktuelnom modelu uprave kao „nove javne uprave“ koji sprovodi lokalna samouprava. Ovaj aktuelni model uprave koji podrazumjeva partnerski odnos sa građanima, dinamičnost, progresivnost i sve njene druge afirmativne kvalitete – suštinski definiše odnos Službe zaštite i spašavanja prema građaninu, postavljajući je tako u njegovu ravan uz iste obaveze i odgovornosti prema njemu, koje je ona imala i u okviru prethodnih modela upravljanja. Kako svaki odnos između dvije strane zahtijeva njihovu potpunu participaciju kao preduslov uspjeha, tako je i u ovom odnosu Službe zaštite i spašavanja kao organa uprave i građana kao elementa u upravnom sistemu. Svaki od upravnih modela kroz koje je društvo prošlo a koji je u sebi sadržao sistem zaštite i spašavanja ljudi i njihove imovine, podrazumjevao je ovu potrebu uzajamnog djelovanja službe i građana kao osnovu uspješnosti samog sistema. Još u nekim ranijim opštinskim propisima – iz doba socijalizma, ova relacija je dobijala svoj normativni okvir, koji je uglavnom zavisio od stepena razvoja društva i svijesti građana o potrebi njegovog angažovanja u dijelu zaštite i spašavanja.
Iako je formalno-pravno posmatrano „građanin dužan da sprovodi mjere zaštite i spašavanja i da učestvuje u zaštiti spašavanja na način propisan zakonom“, jačanje svijesti građana o potrebi efikasnog i organizovanog djelovanja u vanrednim situacijama, donosi sa sobom konkretnije i praktične benefite u dijelu zaštite. Aktivno učešće samih građana u tim procesima unaprijeđuje sistem i smanjuje broj nesreća u redovnom životu i radu ljudi, a posebno je to slučaj u vanrednim prilikama. Edukacija koja je potrebna građanima, prvenstveno djeci kao najugroženijem dijelu društva, morala bi imati prioritetno mjesto u poslovima Službe zaštite i spašavanja. Potrebno znanje o nastanku i vrstama elementarnih nepogoda, uzrocima koji dovode do nesreća i katastrofa, kao i načinima preventive, promijenila bi indiferentan odnos prema ovom problemu, a građane i samu djecu učinila spremnijom na odgovor u vanrednoj situaciji. Ovo bi svakako uticalo na podizanje svijesti i kod ostale populacije, jer će tada član zakona kojim je predviđeno da „građanin ima pravo i obavezu da se osposobljava za zaštitu i spašavanje“, biti prepoznat u svom afirmativnom obliku.
Vjerujemo da ovakve i slične NVO koje u svom imenu imaju odrednicu vatrogastva, svoje djelovanje moraju usmjeriti prvenstveno ka podizanju nivoa odgovornosti i svijesti građana na jedino moguć – afirmativni način, a ne i ni u kom slučaju zastrašivanjem građana. Iz ovih ali i drugih praktičnih razloga, unaprijed se ograđujemo od bilo kog oblika represivnog i retrogradnog djelovanja ove i svake druge NVO usmjerenog ka građanima Crne Gore.
Sindikat Uprave i pravosuđa Crne Gore
Izvršni odbor Strukovnog odbora vatrogasaca-spasilaca Crne Gore